hakkımızda                           irtibat           

GÜNDEM

IRAK´DAKI ŞİA GRUPLARI

Tarih boyunca farklı mücadelelere sahne olmuş Irak toprakları günümüzde de çeşitli grupların kendi alanında mücadele verdiği bir ortam sergilemektedir.

Bu kutsal toprakların her karışını yiğitlerin izleri ve şehitlerin kanlarının süslediği Irak yine tağutların zulmüne ve mücahitlerin direnişine şahit olmaktadır.

 Bu araştırmayla çeşitli alanlarda mücadele veren ve birbirlerini tamamlayan nitelikte olan bu grupları tanıtmaya çalıştık.

1. Irak İslam Devrim Yüksek Konseyi:

“Meclisi Ala” diye tanınan bu grup, Saddam’ın zulüm ve  katlimalarında  ailesinden elliden fazla alim ve mücadele eden şahsiyetleri şehid vermiş ve kendiside işgalcı ABD tarafından geçen sene Irak’ta şehid edilen Ayatullah M.Bakır Hekim tarafından 1982 yılında kurulmuştur. Ayatullah M. Bakır Hekim, İran İslam Devriminden sonra Saddam’ın kendisini şehid etmek için yaptığı plandan son anda haberdar olmuş ve İran’a kaçarak orada bu teşkilatı kurmuştur.

İran-Irak savaşında İran`a sığınan ve savaşta esir olan Iraklılardan oluşan bu grup 20 yıldan fazladır her alanda alt yapılarını oluşturarak Irak’ta en güçlü grup konumuna geldikleri gözükmektedir. İlmi ve merciiyet alanında büyük şahsiyetlere sahip Meclisi Ala  “Bedir ordusu” adında da güçlü bir orduya sahiptir. Askeri deneyime, eğitilmiş askeri kadroya sahip Bedir ordusu her alanda hizmet verecek şekilde eğitilmişlerdir. Sayıları kesin olarak bilinmemesine rağmen şu anda Irak’ın her şehrine yerleşmiş en teşekküllü hareket olarak görülüyor. Saddam’ın devrilmesinden sonra uzun yıllar sürgünden Irak’a dönen Ayatullah Şehid M.B.Hekim, Irak’a döndüğünde ilk işi İlim havzelerinin merkezi Necef’e gidip oradaki müçtehitlerle görüşerek ilmi merkezler olan havzeleri ihya etmek ve Şia mektebini o topraklarda tekrar diriltmek için girişimi olmuştu. Diğer taraftan siyaset alanında Cuma hutbelerinde halkı işgalcilere karşı birlik ve beraberliğe davet eden Ayatullah Hekim’in en fazla üzerinde durduğu konulardan birisi de Irak halkını oluşturan; Arap, Kürt ve Türkmenlerin birliğini ve sünni-şia vahdetini sağlamaktı.

Irak halkının kendisine teveccühü ve milyonların kendisini bağrına basması ve her konuşmasında yüzbinlerin sokağa dökülmesi ve Irak’daki şiaları organize edip birleştirme girişimleri ABD ve işgalci işbirlikçilerini korkutmuş ve çareyi onu ortadan kaldırmakta görmüşlerdi ve Ayatullah M.B. Hekimi Cuma namazı çıkışında şehid ettiler.

Hem siyasi, hem ilmi ve hem de askeri alanda birikime sahip tek kuruluş olan Meclisi Ala, gelecekte Irak’ın lideri olarak görülen Ayatullah Hekim’in şehid olmasıyla büyük yara almış oldu. Bu grubun şuanki lideri, Ayatullah Şehid M.B.Hekim’in kardeşi Hüccet-ül İslam Abdulaziz Hekim’dir ve aynı zamanda geçici hükümetin etkin üyelerinden biri konumundadır.

Hedefleri: Saddam sonrası Irak’ta İslam’a dayalı bir devlet kurmak, ABD ve işgalcilerin bir an önce ülkeyi terk etmelerini sağlamak.Yıllarca Saddam’ın zulmünden inleyen Irak halkının en zaruri ihtiyaçlarını karşılamak en öncelikli hedeflerindendir.

Şu andaki konumları: Irak’ta kurulan geçici hükumette yer alan Meclisi Ala, Bedir ordusunu bütün şehirlere yerleştirerek halkın gıda, sağlık, su, elektirik gibi zaruru ihtiyaçlarını karşılamaya çalışıyor. Halkın asayiş ve emniyetinin sağlanmasını istiyor ve ilk etapda siyasi ve politik yolla yani geçici hükumet aracılığıyla hedeflere ulaşmayı uygun gören Meclisi Ala silahlı mücadeleyi şuan gerekli görmüyor. Irak şehirlerinde teşkilat ve kurumlar oluşturmuş, askeri ve siyasi etkinliği olan ve halk desteğine sahip en organizeli grup olarak görülüyor.

2- İlmi Havzeler:

Tarih boyunca Şia mektebinin ilmi ve merceiyet makamının önderliğini yapmış Irak havzesi Necef , Irak’a hakim Baas rejimi tarafından yok edilmesi sonucu Şia alemindeki etkinliğini kaybetmiştir. Irak ilim havzesini ihya etme çabasında olan Irak’daki müçtehidler, Irak’ta diğer bir Şia grup olarak görülüyor. 1952 yılından beri Necef´te yaşayan aslen Iran (Meşhed) doğumlu 73 yaşındaki  Ayatullah Sistani’nin önderliğini yaptığı Havze henüz toplumdaki gerçek etkinliğini gösterememiştir. Siyaset alanında tecrübe ve etkinliği olmayan Necef havzası kurulan geçici hükümete  karşı tavır almıştır. Merceiyet makamına sahip olan Ayatullah Sistani halkın kendisine taklid etmesi hasebeyle en büyük dini bir otorite olarak görülüyor. Halkı, fetva ve görüşleriyle sokağa dökme gücüne sahip Necef havzesi ve başında Ayatullah Sistani, siyaset alanında bir organize ve teşkilata sahip değil dolayısıyla bu alanda bir etkinliği pek hissedilmiyor. Ama halkın dini otoritelere bağlılığı onları güçlü kılıyor ve bir fetva ile halkı eylemlere sürükleyebiliyorlar. Askeri alanda da bir ordu ve gruba sahip olmayan Ayatullah Sistani ve Necef havzesi şimdilik askeri eylem ve girişim taraftarı değiller.

Hedefleri: Irak’ta ilmi havzeleri ihya etmek, İslam’ı tanıtmak ve öğretmek için dini alimler yetiştirmek. Dini mukaddesatın korunmasını sağlamak, ABD ve işgalcilerin Irak’ı terk etmelerini ve geçici hükümet kurmalarını engellemek, halka dayalı bir hükümet kurulmasını sağlamak.

Şuanki konumları:  Tamamen kaosun hakim olduğu şu ortamda Irak’ın huzur bulması ve halkın emniyetinin korunması için eylemlere katılmıyorlar. Halkın ihtiyaçlarının giderilmesi için ve mukaddes yerlerin korunması için çalışıyorlar. Siyasi ve askeri alanda bir teşkilatlanmaları olmadığından bu alanda eylemleri yok. Diğer Şia gruplarıyla diyalog kurup ABD ve işgalcilerin daha fazla zulümlerini azaltmaya çalışıyorlar. 

3- Hizb-ud Dava:

Irak’a hakim Baas Partisi zamanında kurulmuş, zamansal olarak Irak’da Saddam ve önceki diktatörlere karşı mücadele veren en eski teşkilat olarak bilinir. 1948 de Suriyenın başkenti Şam’da yahudi Mişel Eflak tarafından kurulan Baas partısının Irak’ da da hakimiyeti eline geçirmesiyle Irak’ta komünizmin yaygın olduğu ve dinsizliğin hakim kılınmak istendiği bir zamanda, Dava Partisi 1957 yılında Seyyid M. Cevad el-Belaği ve bir grup alimler tarafından Irak’ın Necef şehrinde kurulmuştur. Saddam’ın Irak’a hakim olduğu yıllarda Dava Partisinin önde gelen simalarından sayılan Ayatullah el-Uzma Muhammed Bakır es- Sadr  ve Musa Sadr gibi şahsiyetler Dava Partisinin daha da güçlenmesine sebep olmuşlardir. Hem dini hem de siyasi alanda faaliyet gösteren Ayatullah el-Uzma M.B. es- Sadr, Saddam tarafından şehid edilince ve teşkilat üzerinde baskılar artınca Parti faaliyetlerini yurt dışına taşımak zorunda kalmıştır.

Saddam devrildikten sonra ülkeye tekrar dönen teşkilatın Arap ülkelerinde temsilcilikleri ve faaliyetleri devam ediyor. Irak’ın geleceği hakkında takip edilmesi gereken siyaset hakkında ihtilafa düşen teşkilat kendi aralarında bir kaç gruba ayrılmış durumdadır. Bazıları islami bir sistem isterken bazıları demokratik bir sistemi benimsemektedir. Kurulan Irak geçici hükümette yer alan Hizb-ud Dava (Dava Partisi) askeri eylemlerden uzak durulması taraftarı. Askeri bir düzeni olmayan Dava Partisi genelde siyaset alanında etkili olunacağına inanıyor.

Irak şialarını kendi etrafında toplamayı hedefleyen Dava Partisine en büyük desteği Suriyede bulunan şia uleması veriyor.

Irak’ta organizeli ikinci şia kuruluşu olarak görülüyor.

Hedefleri: Irak’da dine dayalı bir demokratik Irak devleti kurmak. ABD ve işgalcilerin ülkeyi terk etmelerini ve hükümeti Iraklılara bırakmasını sağlamak.

Şuanki konumları: Ibrahim el- Caferi liderliğinde Irak geçici hükümette yer alan güçlü gruplardan biri olan Dava Partisi, hedeflere ulaşmanın yalnızca siyaset ve diplomatik yollarla sağlanabileceğini savunuyor. Irak’ta, ABD ve işgalcilere karşı yapılan silahlı eylemlere karşılar. Silahlı eylemlerin şiaların gelecekteki konumlarına zarar vereceği kanaatinde olduklarından bunların durdurulması için diplomatik, diyaloglar peşindeler.

4- Mukteda Sadr grubu:

 Saddam Hüseyin rejimi tarafından 1999 yılında şehit edilen, Irak’ın büyük alimlerden Ayatullah  Muhammad Sadık Sadr´ın oğlu olan Mukteda Sadr, babasının itibarı sayesinde kısa zamanda Irak halkının bir bölümünü etrafında topladı. Saddam devrildikten sonra Irak’ta kurulmuş ve tamamen askeri eylem yapılması gerektiğini savunan bu grup, özellikle genç nesli etrafında toplayarak “Mehdi Ordusunu” kurdu.

İlk günden beri ABD ve işgalcilerin Irak’da kalmasını istemiyor ve ülkeyi terk etmeleri için eylemler yapıyorlar. Gerek genç oluşu ( 30 civarı) gerekse siyasi alanda tecrübesiz olduğundan yanlış yaptığı söyleniyor ve ilmi olarak da Ayatullah seviyesinde olmadığından fetva verme yetkisine de sahip değil. Mücadeleci bir aileden geldiği ve  halkın Saddam’dan çektiği zulümlerin daha beterini ABD ve müttefiklerinden gördüğünü dile getirip halkı direnişe davet ediyor. İşgalcilere karşı tek mücadele yolunun silahlı eylem olduğunu savunan Mukteda Sadr, hem Irak’da hem de dünyada ABD karşıtı kimselerin sempatisini kazanmış durumda. ABD ile uzlaşmaya yanaşmıyor. ABD, geçen sene öldürülen Ayatullah Hoi’nin ( r.a) oğlu Mecid Hoi´nin katili olarak Mukteda Sadr’ı suçluyor ve yakalanıp cezalandırılması gerektiğini savunuyor.Genç ve tecrübesiz olduğu söylenerek bazıları tarafından kullanıldığı da iddia ediliyor.

Hedefleri: Irak’da bir İslam devleti kurulması. ABD ve diğer işgalcilerin kayıtsız şartsız ülkeyi terk etmeleri gerektiğini ve bunun için tek yolun işgalcilere karşı silahlı mücadele olduğunu savunuyorlar. Bütün grupların silahlı direnişe katılmalarını sağlamak.

Şuanki konumları: Irak’ın güneyinde şiaların bulunduğu şehirlerde işgalci güçlere karşı silahlı direniş sürdürüyorlar. Merkezleri olan Necef ve Kufe şehirleri en etkin oldukları yer olarak biliniyor. Diğer grupların kendisine yardım etmemesi ve ABD’nin son haftada merkezleri olan Necef, Kufe ve Kerbela şehirlerine girip katliam yapmalarının neticesinde şuanda zor durumda kalmışlar.

5- İslami Emel Partisi: Irak’ın önde gelen alimlerinden Ayetullah Müderrisi tarafından kurulmuştur. İslami Emel Partisinin kurucularından sayılan Ayetullah Ali Cemri yıllarca Irak dışında arap ülkelerinde mücadele etmiş ve Bahreyn’de yakalanarak yıllarca hapis yatmıştır. Partinin Bahreyn sorumlusu olarak da bilinen Ayetullah Ali Cemri şuanda Bahreynde bulunmaktadır. Partinin merkezini Irak’a taşidiktan sonra Irak’ın Nasiriyye sehrine yerleşen İslami Emel Partisi en fazla desteği Kuveyt ve Ummandaki şialardan görmektedir. Ahmet Çelebi’nin ABD den aldığı yardımdan da yararlanan İslami Emel Partisi yardımın kesilmesiyle ekonomik sıkıntı geçirmektedir. İlmi ve siyasi alanda birikimleri olan parti üyeleri askeri eylemlere tamamen karşılar. İlim ve tebliğata daha fazla önem veriyor, siyasi alanda daha fazla etkili olmayı hedefliyorlar. Geçici hükümette yer almayan İslami Emel Partisi, 2005’de yapılması düşünülen Irak seçimlerinde hem hükümete, hem de parlementoya girmeyi düşünüyor. Irak genelinde pek etkileri olduğu söylenemaz.

Hedefleri: Irak’ın geleceği konusunda net bir görüş ortaya koymuyor seçimleri bekliyorlar, geçici hükümeti resmiyete tanımıyor ve ABD’nın Irak’ı terketmesini istiyorlar. Daha fazla ilmi ve tebliğ alanında faliyet gösterme taraftarılar. ABD güçlerine karşı silahlı mücadeleye girmeyi uygun görmüyorlar...

Şuanki Konumları: İlim ve tebliğ metodunu benimsiyor ve bu alanda faliyet yapıyorlar. Daha çok sivil alanda hizmete yöneliyorlar. Kuveyt, Bahreyn ve Umman’da merkezleri var ve onlardan yardım alıyorlar. Çoğunlukla Nasiriyye bölgesinde bulunan İslami Emel Partisinin Irak genelinde 1 milyon taraftarı olduğu söyleniyor.

6- Irak Ulusal Konseyi:

1994 yılında Irak’ın Nasiriyye şehrinde kurulan Irak Ulusal Konseyi, şimdiye kadar ABD’nin en fazla desteklediği Şia grup olarak biliniyor. Demokratik bir sistemi savunan bu grup ABD’nın siyasetini başından beri benimseyen ve ABD’ye destek verilmesini isteyen tek şia grubu olarak görülüyor. Liderliğini Ahmet Çelebi’nın yaptığı Ulusal Irak...şimdiye kadar ABD’ın açıkca yardım yaptığı ve güçlenmesini istediği tek şia gruptur. Ulemanın, özellikle de ilim havzelerinin etkinliğinin olmasını istemiyorlar. Irak’ta ABD ve diğer işgalci güçlere karşı silahlı eyleme tamamen karşılar. Taraftarlarının çoğu dini hedefleri olmayan, milliyetçı araplardan ve baas partisi dağıldıktan sonra ortada kalan ABD yandaşlarından oluşuyor.

Hedefleri: Irak’ta, ABD destekli demokratik bir devlet kurmak. Muktada Sadr gibi grupların tasviye ve yok olamasına sağlamak.

Şuanki Konumları: Irak geçici hükümetinin etkin üyelerinden biri, bünyesinde Saddam zamanında devlet kademelerinde görev almış kimseleri bulunduruyor ve onlardan siyasi alanda ve gelecekte kurulacak hükümette yararlanmaya çalışıyor. Halka dayalı bir teşkilat olmadığından ve son zamanlarda ABD ile aralarında çıkan sorunlardan dolayı 2005’de yapılması düşünülen seçimleri endişeyle beklemektedirler.

Bu grupların dışında fazla etkileri olmasa da hem askeri alanda , hemde ilmi ve kültürel alanda faliyet gösteren grup ve teşkilatlar da mevcuttur. Bunun yanısıra İlmi kariyerleri olan büyük dini otoriteler de şahsi olarak Irak’da etkilerini az da olsa gösteriyorlar. Şuanda geçici hükümette yer alan dini otorite olarak kabul edilen Seyyid Bahr-ul Ulum, eski Baas partisinden ayrılmış sosyalist düşünceyi savunanları bir araya toplayan Ayad Alevi gibi şahıslar bunlardan bir kaçıdır.                 

 İQRAA- Araştırma

25.05.2004

Geri dön

İSLAM’DA VAHDET

Alemlere rahmet olarak gönderilen Efendimiz Hz. Muhammed Mustafa (s.a.a.)’in dünyaya teşrifi ile karanlığın nura dönüştüğü „Kutlu Doğum Haftası“ tüm müslümanlara mubarek ve kutlu olsun. Bu yüce doğum haftası münasebetiyle, biz müslümanlara  Vahdeti (Birliği) sağlamayı  yüce Rabbim nasip etsin ...

MUHARREM ÖZEL